Rozwój mowy dziecka od 3 r. ż. oraz najczęstsze...
Dzień dobry!
Chciałam przedstawic schemat rozwoju mowy od 3 r. ż.:
Dzieci trzyletnie powinny wymawiać wszystkie samogłoski ustne i nosowe, lecz mogą występować pewne odstępstwa, tj. a = o, e = a, i = y. U trzylatków głoski przedniojęzykowo–zębowe [s, z, c, dz] oraz przedniojęzykowo–dziąsłowe [sz, ż, cz, dż] zamieniane są na środkowojęzykowe [ś, ź, c, dź]. Zamiast [f] pojawia się [ch]. Dziecko trzyletnie używa około 1000-1500 słów, również stosuje wszystkie części mowy. Tworzy zdania pojedyncze, a pod koniec trzeciego roku życia pojawiają się zdania złożone.
W wieku 4 lat pojawiają się głoski przedniojęzykowo-zębowe [s, z, c, dz] od ich miękkich odpowiedników i nie powinno już ich wymawiać jako [ś, ź, ć, dź]. Pod koniec czwartego roku życia może pojawić się głoska [r], lecz jej niepoprawna artykulacja nie powinna niepokoić. Mowa dziecka czteroletniego jest związana z konkretną sytuacją i osobami, które w niej uczestniczyły. Mowa ma charakter emocjonalny, składa się z pojedynczych słów lub krótkich zdań. W tym wieku dzieci mają tendencję do tworzenia własnych słów. Neologizmy te tworzą według analogii do wyrazów znanych przy niepoprawnym zastosowaniu reguł gramatycznych. Czterolatek wzbogaca swój słownik o nazwy przedmiotów i zjawisk dostrzeganych w szerszym otoczeniu, a także zaczyna rozumieć wyrazy o bardziej abstrakcyjnym znaczeniu. Dziecko na podstawie obserwacji różnicuje oraz łączy pojedyncze elementy swojej myśli, a następnie układa zdanie, stanowiącym sensowne połączenie wyrazów. Wzbogacając słownictwo dziecko doskonali opanowanie struktur gramatycznych, przyswaja koniugację (odmiana czasowników przez osoby, tryby, czasy itd.) oraz deklinację (odmiana przez przypadki), choć mogą pojawić się tu błędy. Najtrudniejsza dla dziecka jest nieregularna odmiana rzeczowników. Formy czasownikowe czterolatek przyswaja następująco: czas teraźniejszy, następnie przeszły, a na końcu przyszły. Dziecko stopniowo przyswaja także przymiotniki, przysłówki i zaimki.
Dzieci pięcioletnie powinny poprawnie realizować głoski [sz, ż, cz, dż]. Pojawia się duże zainteresowanie funkcją słowa oraz ich dopasowywania. W piątym roku życia dziecko zna wszystkie odmiany części mowy i poprawnie je stosuje. Tworzy zdania. Początkowo są to równoważniki, które składają się z co najmniej dwóch rzeczowników, a nieco później pojawiają się krótkie zdania składające się z podmiotu i orzeczenia. Dziecko przechodzi w swojej mowie do zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie. Mowa pięciolatka ma charakter konkretno-wyobrażeniowy. Mowa jest bardziej uspołeczniona i komunikatywna.
U dzieci sześcioletnich artykulacja jest już ustalona. Zdania składają się z pięciu lub siedmiu słów z zastosowaniem czasów i przypadków. Zdania złożone współrzędnie znacznie przeważają nad złożonymi podrzędnie. W wieku sześciu lat utrzymuje się nasilona aktywność werbalna, która czasem przybiera formę gadatliwości. Dzieci sześcioletnie zadają dużo pytań o zjawiska i przedmioty, co wynika z ciekawości świata. Wypowiedzi dziecka są pełniejsze, jeśli sytuacje tyczą się przeżyć emocjonalnych.
A tutaj mamy najczęściej pojawiające się zaburzenia mowy:
Sygmatyzm to nieprawidłowa wymowa głosek dentalizowanych: [s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, ś, ź, ć, dź].
Rotacyzm to nieprawidłowa artykulacja głoski [r].
Gammacyzm i kappacyzm są wadami wymowy głosek tylnojęzykowych, odpowiednio w kolejności [g] oraz [k].
Lambdacyzm jest wadą mowy polegającą na nieprawidłowym lub całkowitym zaniku głoski [l].
Opóźniony rozwój mowy (ORM) jest określeniem bardzo ogólnym. Używa się go w odniesieniu do dzieci do 3. roku życia, u których nie można stwierdzić przyczyny opóźnień w rozwoju języka. Jest to tylko wstępna diagnoza, która wymaga zweryfikowania. Opóźniony rozwój mowy stwierdza się, jeśli kompetencje językowe wykształcają się w stopniu niewystarczającym do osiągnięcia porozumienia z innymi lub nie wykształcają się w ogóle. W ORM zaburzone mogą być artykulacja oraz gramatyka. Dziecko z ORM ma ograniczony zasób słownictwa. Wolniejsze tempo nabywania zdolności językowych może dotyczyć zarówno czynności mówienia, jak i rozumienia. Sygnałem dla rodziców mogą być: późniejsze pojawienie się gaworzenia, późniejsze pojawienie się zdań prostych i złożonych, zbyt długo utrzymujące się błędy gramatyczne oraz wydłużony okres swoistej mowy dziecięcej.
Następne wpisy będą dotyczyły powyższych zaburzeń.
Pozdrawiam!
Dodaj komentarz